Resim: Pixabay

Tüberküloz (verem) nedir?

Mycobacterium tuberculosis complex’in neden olduğu hastalığa tüberküloz hastalığı ya da kısaca tüberküloz denir. profdromerdeniz.com

Tüberküloz nasıl bulaşır?

Tüberkülozun temel bulaş yolu solunum yoludur. Tüberküloz basilinin vücuda giriş kapısı akciğerlerdir. profdromerdeniz.com. Solunum yolu ile tüberküloz basili akciğerlere girdikten ve alveollere ulaştıktan sonra tüberküloz hastalığının ortaya çıkması ile sonuçlanabilecek bir süreç başlar. Üst solunum yollarında nadiren tüberküloz gözlenir. Solunum yolu dışında gastrointestinal yolla da tüberküloz bulaşı olabilir. M. bovis ile hastalanmış hayvanların etlerinin yenmesi ile gastrointestinal sistemden tüberküloz basili insanlara bulaşabilir. profdromerdeniz.com.

Hasta bireylerin kullandıkları çatal, kaşık, havlu vs. ile tüberküloz bulaşmaz.

Tüberküloz hastalığı vücutta nasıl oluşur?

Akciğer tüberkülozu olan hastaların öksürmesi konuşması hapşırması vs. ile havaya bıraktıkları tüberküloz basili içeren damlacıklar havada kuruyarak damlacık çekirdekleri haline gelebilirler ve havada asılı kalabilirler. Basil içeren bu damlacık çekirdeklerinin inhalasyonu (nefesle akciğerlere çekilmesi) sonrasında basiller alveollere kadar ulaşırlar. İnsanların yarısından fazlasında nonspesifik immünite (o mikroba özgü olmayan bağışıklık, doğal bağışıklık) ile tüberküloz basili vücuttan eradike edilir (ortadan kaldırılır). profdromerdeniz.com. Böyle kişilerde ne hastalık, ne de latent tüberküloz enfeksiyonu olur. Bu bireylerin tüberkülin deri testleri negatiftir. İnsanların bir kısmında tüberküloz basiline karşı tüberküloz basiline özgü bağışıklık (spesifik immünite) gelişir. Spesifik immünite ile önemli sayıda bireyde basil vücutta hapsedilir, hastalık olmaz. Böyle bireylerde hastalık yoktur ancak tüberkülin deri testi pozitifliği vardır. Spesifik immünite gelişen bu bireylerin az bir kısmında spesifik immünite yetersiz kalır ve basil çoğalmaya devam eder ve hastalık ortaya çıkar. Ortaya çıkan tüberküloza primer tüberküloz denir. Primer tüberküloz daha çok çocukluk çağında oluşan tüberküloz formudur. profdromerdeniz.com. Basili spesifik immünite ile vücutlarında baskılamış, sınırlamış olan, bu nedenle tüberkülin deri testi pozitif ve aynı zamanda sağlıklı olan bireylerin az bir kısmında yaşamlarının ileri dönemlerinde akciğer tüberkülozu ortaya çıkabilir. Bu tüberküloz formuna ise erişkin tip ya da postprimer tüberküloz denir. profdromerdeniz.com.

Akciğer tüberkülozu belirtileri nelerdir?

Akciğer tüberkülozlu hastalarda öksürük, balgam, kanlı balgam, nefes darlığı, göğüs ağrısı gibi solunum sistemi belirtileri ile birlikte halsizlik, çabuk yorulma, gece terlemesi kilo kaybı gibi sistemik belirtiler gözlenebilir. profdromerdeniz.com. Tüm hastalarda, tüm belirtilerin hepsinin birden olması beklenmez. Daha çok yaygın akciğer tüberkülozu olan hastalarda tüm belirtiler olabilir. profdromerdeniz.com.

Akciğer Tüberkülozu Tanısı Nasıl Konulur?

Akciğer grafisinde (ya da bilgisayarlı toraks tomografisinde) akciğer tüberkülozu ile uyumlu görünümü olan hastalarda balgam, gastrik lavaj (mide suyu) ya da bronş lavajı yayma pozitifliği varsa akciğer tüberkülozu tanısı konulabilir. Akciğer grafisi (ya da bilgisayarlı toraks tomografisi) akciğer tüberkülozu ile uyumlu olup, balgam, (gastrik lavaj ya da bronş lavajı) yayması negatif olan hastalarda 7-10 günlük geniş spektrumlu non-spesifik (tüberküloz basiline etkisi olmayan) antibiyotik tedavisi verilir. Bu tedaviyle iyileşme olmayan ve akciğer tüberkülozu dışındaki hastalıkların dışlandığı durumlarda, bir göğüs hastalıkları uzmanı tarafından tüberküloz tedavisi başlanılmasına karar verilebilir.

Balgam, gastrik lavaj (mide suyu) ya da bronş lavajı kültüründe Mycobacterium tuberculosis complex’in üretilmesiyle akciğer tüberkülozunun kesin tanısı konulur.

Akciğer tüberkülozunun tedavisi var mıdır?

İlaca duyarlı tüm tüberküloz formlarının tedavisi vardır. 

İlaç direnci olan tüberküloz tedavisinin ayrı bir başlık altında değerlendirilmesi gerekir.

Akciğer tüberkülozu tedavisi nasıldır?

Tüberküloz tedavisi ilaçla yapılır. Akciğer tüberkülozu tedavisinin süresi en az 6 aydır. Tedavide ilk 2 ay 4 çeşit ilaç kullanılır. Sonraki 4 ay 2 çeşit ilaçla devam edilir. Erişkinlerde tüberküloz hastalığı daha az çeşit ilaçla tedavi edilmez. profdromerdeniz.com. Eğer 1-2 çeşit ilaçla akciğer tüberkülozu tedavisi denenirse hastalık tedavi edilemediği gibi ilaçlara dirençli tüberküloz da gelişebilir. Mevcut ilaçlarla akciğer tüberkülozunun tedavi süresi de kısaltılamaz. Olması gerekenden daha kısa süreli bir tedavi ile tedavi başarısız olabileceği gibi tüberküloz hastalığının nüks olasılığı da artar. profdromerdeniz.com.

Latent tüberküloz enfeksiyonu nedir?

Tüberküloz hastalığının herhangi bir formu olmaksızın, tüberkülin deri testi ya da interferon gamma salınım testlerinden (Quantiferon, ELISPOT) herhangi birisinin pozitif olması durumuna latent tüberküloz enfeksiyonu (LTBE) denir . LTBE olan bireyler sağlıklı olarak değerlendirilirler.

Latent tüberküloz enfeksiyonu neden önemlidir?

LTBE olan bireylerin yaklaşık %5-10’unda yaşamlarının bir döneminde tüberküloz hastalığı ortaya çıkabilir. Bağışıklığı baskılanmış bireylerde bu oran çok daha yüksektir.

KAYNAKLAR

https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/255052/9789241550000-eng.pdf

https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/69/rr/rr6901a1.htm

https://www.who.int/health-topics/tuberculosis#tab=tab_1

https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/331525/9789240002906-eng.pdf

 

Yasal Uyarı: Bu web sitesindeki tıbbi bilgiler yalnızca bilgi kaynağı olarak kabul edilebilir, herhangi bir tıbbi tavsiye olarak kabul edilemez, herhangi bir teşhis veya tedavi amacıyla kullanılamaz veya bu bilgilere teşhis veya tedavi amacıyla güvenilemez. Bu web sitesindeki tıbbi bilgiler hasta eğitimi amaçlı değildir ve hasta doktor ilişkisi oluşturamaz. Sağlıkla ilgili alacağınız herhangi bir karar veya tıbbi tavsiye için lütfen doktorunuza danışın. profdromerdeniz.com