Resim: Pexels

Sars-Cov-2 nedir?

Covid-19’a neden olan virüse Sars-Cov-2 virüsü denir.

Sars-Cov-2 virüsü hücre içine nasıl girer?

Sars Cov-2 virüsü, spike proteininin reseptör bağlanma alanı ile, hücre üzerinde bulunan ACE-2 reseptörlerine bağlanır, daha sonra hücre içine girer ve çoğalmaya başlar. Virüsün ACE-2 reseptörüne bağlanan bölgesinin bloke edilmesi ile virüsün hücrelere bağlanması, dolayısı ile virüsün hücre içine girişi engellenebilir.

Coronovac (Sinovac) aşısı nedir?

Coronavac (Sinovac) bir inaktif virüs aşısıdır. Vero hücrelerinde üretilen/çoğaltılan Sars-Cov-2 virüsü, β-propiolactone ile kimyasal inaktivasyondan sonra yoğunlaştırılıp, saflaştırılıp sonrasında bir dizi işlemlerden geçirilip inaktif aşı haline getirilmektedir. İnaktif aşı içersinde virüsün spike proteini antijenlerinin yanı sıra diğer antijenleri de vardır. İnaktif aşı içersinde bütünlüğü bozulmamış bir virüs olmadığı için viral bir hastalığa yol açmaz. Bu aşı uygulandıktan sonra aşı içersindeki antijenlere karşı başlıca hümoral bağışıklık (antikor üretimi olan bağışıklık) oluşur. İnaktif aşılara karşı hücresel bağışıklık (antikorların olmadığı, makrofaj ve T hücrelerinin baskın olduğu bağışıklık) ise ya azdır ya da yoktur.

Faz 1/2 klinik çalışması sonuçlarına göre Coronovac aşısı yapılan bireylerde, Covid-19 hastalığı geçirmiş bireylerde oluşan antikor düzeylerine göre daha az düzeyde antikor üretimi olduğu rapor edilmiştir. Coronavac’ın orjinal Sars-Cov-2 virüsü enfeksiyonuna karşı koruyuculuğu %50,7 ile %84 arasında rapor edilmiştir.

Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı nedir?

Bir mRNA aşısı olan Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı, Sars Cov-2 virüsünün spike proteininin reseptör bağlanma alanı antijenin kodunu taşır. Aşı kabaca lipid nanopartikülleri ile çevrelenmiş spike proteini reseptör bağlanma alanı antijenin kodunu taşıyan modifiye mRNA’dan oluşur. Aşı uygulandıktan sonra aşı yapılan bireyin kendi hücreleri Sars Cov-2 virüsünün spike proteininin reseptör bağlanma alanı antijeni üretirler. Bu antijen bir virüs değildir, yalnızca virüsün küçük bir parçasıdır. Dolayısı ile viral bir hastalık oluşturmaz. Ancak insan vücuduna yabancı bir madde olduğu için bu antijene karşı hem hümoral bağışıklık hem de hücresel bağışıklık oluşur. mRNA’nın kendisi de hücreler tarafından patojen olarak tanındığından güçlü bağışıklık oluşmasını stimule eder. Daha önce Sars-Cov-2 virüsü ile enfekte olmamış 16 yaş ve üzeri bireylerde Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısının orjinal Sars-Cov-2 virüsü ile oluşan Covid-19 enfeksiyonunu %95 oranında önlediği rapor edilmiştir.

Covid-19 aşıların koruyuculuğu kalıcı mıdır?

Covid-19 hastalığı geçirmiş olanlarda ya da aşılanmış olan bireylerde Sars-Cov-2 virüsüne karşı oluşan bağışıklık zaman içersinde azalmaktadır. Hastalandıktan ya da aşı olduktan sonra geçen süre uzadıkça Sars-Cov-2 virüsüne karşı oluşan antikor düzeyleri düşmektedir. Bundan başka Sars-Cov-2 virüsü çabuk mutasyona uğrayan bir virüstür. Yani virüsün antijenik özelliklerinde değişiklikler olabilmektedir. Bu durum aşı ya da hastalık nedeniyle oluşan antikorların koruyucu etkinliğini azaltmaktadır.

Yukarıda anlatılan nedenlerle daha  önce hastalık geçirip virüse karşı bağışıklık kazanmış olmak ya da aşı olmak, tekrar Covid-19 olmayı engellemeyebilir. İnaktif virüs aşıları ile aşılanan bireylerde oluşan antikor düzeyleri görece olarak daha az olduğundan, aşı uygulandıktan sonra geçen süre uzadıkça koruyuculuk büyük oranda azalmaktadır ya da kaybolmaktadır.

Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı Sars-Cov-2 virüsüne karşı çok yüksek oranında antikor oluşturduğu için mutasyona uğramış virüslere karşı da önemli derecede koruyuculuk sağlamaya devam etmektedir. Ancak 2. doz aşıdan sonra uzun süre geçmiş olan bireylerde, halen dolaşımda en yaygın varyant olan Delta varyantına karşı olan koruyuculuğun orjinal Sars-Cov-2 virüsüne karşı olan koruyuculuğa göre oldukça düşük olduğu gözlenmektedir. Özellikle yaşlı bireylerde bu durum daha belirgindir.

 

Yasal Uyarı: Bu web sitesindeki tıbbi bilgiler yalnızca bilgi kaynağı olarak kabul edilebilir, herhangi bir tıbbi tavsiye olarak kabul edilemez, herhangi bir teşhis veya tedavi amacıyla kullanılamaz veya bu bilgilere teşhis veya tedavi amacıyla güvenilemez. Bu web sitesindeki tıbbi bilgiler hasta eğitimi amaçlı değildir ve hasta doktor ilişkisi oluşturamaz. Sağlıkla ilgili alacağınız herhangi bir karar veya tıbbi tavsiye için lütfen doktorunuza danışın. profdromerdeniz.com