Resim: Pixabay

Plevral efüzyon nedir?

Plevral efüzyon (PE) akciğer zarları (plevra) arasında sıvı toplanmasıdır. Akciğerleri saran iki zar vardır. Akciğerin hemen dışında olan zara visseral plevra, bunun dışında göğüs kafesinin hemen altında olan zara paryetal plevra denir.  Her iki plevra arasında kalan kısma plevral boşluk denir. Plevral boşlukta fizyolojik olarak kabul edilen, çok az miktarda sıvı vardır. Bu sıvı nefes alıp verirken plevral yüzeyler arasındaki sürtünmeyi azaltır. Plevral boşlukta bulunan sıvının dinamik bir özelliği vardır. Bir yandan plevral boşluğa sıvı geçişi olurken, bir yandan da plevral boşluktan sıvı emilimi olur. Hem sıvı salınımı hem de sıvı emilimi başlıca paryetal plevrada olur.profdromerdeniz.com

Plevral efüzyon nasıl oluşur?

Plevral boşluktaki bulanan sıvının dengesinde (salınım ya da emilimde ya da her ikisinde) bir sorun oluşması sonrasında plevral boşlukta sıvı toplanır. Plevral boşlukta sıvı oluşmasının nedenleri başlıca şunlardır;

1-Plevranın kendi hastalıkları

2-Plevral boşluktaki sıvı ile plevral damarlarda bulunan kan arasında basınç değişiklerinin oluşması

3-Lenfatik drenajdaki bozulmalar

Plevra hastalıklarına bağlı gelişen PE’ye örnek olarak; tüberküloza bağlı olarak gelişen PE (tüberküloz  plörezisi), plevraya kanser metastazı sonrası oluşan sıvı (malign plevral efüzyon), pnömoniye (zatürre) eşlik eden plevral efüzyon (parapnömonik PE) verilebilir. profdromerdeniz.com

Basınç değişiklikleri sonrası oluşan PE’ye örnek olarak; konjestif kalp yetmezliğinde (KKY) görülen PE ve (karaciğer sirozunda oluşan) hipoalbuminemide (kanda albumin düşüklüğü) görülen PE verilebilir.

Lenfatik drenaj bozukluğuna bağlı gelişen PE’ye örnek olarak; mediasteni (sağ ve sol akciğer arasında bulunan anatomik bölge) tutan lenfomalara bağlı oluşan PE verilebilir. Bundan başka plevranın kendi hastalıklarında (örneğin tüberküloz plörezisinde) plevrada bulunan lenfatik stomatalardaki (gözenek) tıkanma da PE oluşumuna katkıda bulunur. profdromerdeniz.com

Plevral efüzyonun belirtileri nelerdir?

PE’li hastalarda en sık görülen belirtiler göğüs ağrısı, nefes darlığı ve öksürüktür. Ağrı PE olan tarafta olur. Bu ağrı genellikle nefes alırken bıçak saplanır gibi olan batıcı tarzda bir ağrıdır. Bu ağrıya plöretik göğüs ağrısı (pleuritic chest pain) denir. Ağrı sıvı oluşurken ya da sıvı azalırken belirgindir, sıvının artmasıyla birlikte ağrı azalır. Plevra sıvısının fazla olduğu durumlarda nefes darlığı olabilir. PE’ye eşlik eden öksürük genellikle hafif ya da orta şiddettedir, (derin) nefes almakla ortaya çıkabilir. profdromerdeniz.com

Bundan başka yukarıdaki belirtilere ek olarak PE’nin sebebine bağlı belirtiler olabilir. Öneğin; parapnömonik PE’lerde ateş, halsizlik, kırgınlık, bitkinlik ve genel durum bozukluğu olabilir. Yine tüberküloz plörezisinde ateş, halsizlik, gece terlemesi ve kilo kaybı olabilir. KKY’de nefes darlığı, yatar pozisyonda nefes darlığı (ortopne), köpüklü balgam, çarpıntı ve bacaklarda ödem (pretibial ödem) olabilir. profdromerdeniz.com

Plevral efüzyon nasıl saptanır?

Akciğer grafisi ile PE’lerin önemli bir kısmı saptanabilir. Sıvı miktarı az ise ya da  PE sub-pulmonik (akciğerin altında) ise akciğer grafisinde PE saptanmayabilir. Böyle durumlarda toraks BT ya da ultrasonografi ile PE ortaya konabilir.

Plevral efüzyonun tedavisi var mıdır? 

PE’nin tedavisi, PE’ye neden olan hastalıkla çok yakın ilişkilidir. PE birçok hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabilir, o nedenle PE saptanan bir hastada PE’nin nedeni mutlaka belirlenmelidir.

Örneğin tüberküloz plörezisinde tedavi, en az 6 ay süren antitüberküloz ilaç tedavisidir. profdromerdeniz.com

Plevral efüzyonun sebebi nasıl araştırılır?

Genellikle ultrasonografi eşliğinde torasentez (plevral boşluktan sıvı alınması) yapılır. Alınan sıvı biyokimyasal olarak incelenir. Plevral sıvının biyokimyasal incelemesinden sonra, gerekli görülen olgularda sitolojik ya da mikrobiyolojik olarak inceleme yapılır. Yine gerekli görülen olgularda paryetal plevradan biyopsi alınır ve histopatolojik olarak inceleme yapılır. profdromerdeniz.com

Plevral efüzyonun tedavisi nasıldır?

PE olan bir hastada, PE nedeni belirlendikten sonra altta yatan hastalığa göre tedavi edilir.

Torasentez endikasyonu olan parapnömonik PE’li hastalarda, hastanın tedavisi, torasentez ile alınan plevra sıvısı sonuçları göz önünde bulundurularak planlanır.

Yukarıda bahsedildiği gibi tüberküloz plörezisi, en az 6 ay süren antitüberküloz ilaç tedavisi ile tedavi edilir.

PE’ye neden olan bazı hastalıkların tedavisi olmayabilir. Örneğin plevraya kanser metastazı sonrası oluşan PE (malign PE) genellikle ilerlemiş kanser olgularında olur. Bu tür olguların tedavisi genellikle palyatiftir; hastalık semptomlarını, özellikle nefes darlığını azaltmak ve yaşam kalitesini artırmaya yöneliktir. Gerekli görülen olgularda, plöredezis adı verilen bir işlemle, sıvı toplanmasını önlemek için plevral membranlar yapıştırılır. profdromerdeniz.com

Plevral efüzyon olan her hastada torasentez yapılmalı mıdır?

Bazı hastalıklar nedeniyle gelişen PE’de (başlangıçta) hastaya torasentez yapılması önerilmemektedir. Örneğin KKY’li hastalarda oluşan PE genellikle KKY’ye atfedilir. KKY’li hastalarda genel olarak PE’nin sebebinin araştırılması önerilmez. Uygun bir KKY tedavisi ile bu hastaların önemli bir kısmında PE ortadan kalkabilir. Ancak KKY’ye bağlı oluşan PE’de, plevral sıvı miktarı fazlaysa, hastanın nefes darlığını artırabileceğinden dolayı torasentez ile hastanın plevral sıvısı azaltılabilir. Diğer yandan uygun KKY tedavisine rağmen PE’de gerileme olmazsa ya da PE artarsa PE’nin sebebinin araştırılması gerekir. profdromerdeniz.com

Plevral efüzyon tedavisinde en iyi doktor kimdir?

Plevral efüzyon (akciğer zarları arasında sıvı toplanması) hastalığının teşhisi, tedavisi ve takibi ile ilgili disiplin “göğüs hastalıkları uzmanlığı” dır.

Plevral efüzyon hastalığının teşhisini, tedavisini ve takibini göğüs hastalıkları uzmanları yaparlar.

Plevral efüzyon hastalığını düşündüren yakınmaları olan hastaların bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurmaları uygun olur.

YASAL BİLGİLENDİRME
Bu web sitesindeki tıbbi bilgiler yalnızca bilgi kaynağı olarak kabul edilebilir, herhangi bir tıbbi tavsiye olarak kabul edilemez, herhangi bir teşhis veya tedavi amacıyla kullanılamaz veya bu bilgilere teşhis veya tedavi amacıyla güvenilemez. Bu web sitesindeki tıbbi bilgiler hasta eğitimi amaçlı değildir ve hasta doktor ilişkisi oluşturamaz. Sağlıkla ilgili alacağınız herhangi bir karar veya tıbbi tavsiye için lütfen doktorunuza danışın. profdromerdeniz.com

Prof. Dr. Ömer Deniz Muayenehanesi, Çankaya Mahallesi, Cinnah Cd. No:41 D:17, 06690 Çankaya / Ankara

Telefon: 0546 655 96 60

RANDEVU AL